หมากรุกเกมส์ชีวิต

เล่นหมากรุกยังต้องคิด หมากชีวิตจะไม่คิดได้ยังไง??? หลายคนที่เคยเล่นหมากรุกอาจเคยเสียดายที่ตัดสินใจเดินหมากตัวผิดจึงต้องแพ้ทั้งกระดาน แต่เราก็สามารถที่จะเริ่มเกมส์ใหม่ได้อีกซักกี่ครั้งก็ได้ตามที่ต้องการ แต่หมากชีวิต การตัดสินใจพลาดอาจกลายเป็นบทเรียนราคาแพง และหลายคนคงเคยมีความรู้สึกว่าหลายครั้งในชีวิตที่ตัดสินใจผิดพลาดและที่สำคัญคือไม่สามารถกลับไปแก้ไขนอกจากเก็บไว้เป็นบทเรียนไม่ให้ทำผิดพลาดซ้ำรอยเดิมเท่านั้น

ในการตัดสินใจครั้งสำคัญแต่ละครั้งที่เกิดขึ้นคนเราพยายามที่จะใช้เหตุผลมาเป็นข้อมูลในการตัดสินใจเพื่อเลือกทำในสิ่งที่ถูกต้องเหมาะสมกับตนเองมากที่สุดแต่เราเองก็ต้องยอมรับนะคะว่า..คนไทยส่วนใหญ่ไม่ได้ถูกสั่งสอนให้คิดนำเหตุผลที่ถูกต้องมาใช้ในการตัดสินใจตั้งแต่เล็ก ๆคนส่วนใหญ่ถูกตามใจและถูกสอนให้เชื่อฟังมาโดยตลอดเหตุผลแท้จริงคืออะไรก็ช่างเถอะแต่ต้องเชื่อฟัง คำถามที่เคยอยู่ในหัวเมื่อตอนเด็กจึงกลายเป็นความเคยชินและกลายเป็นข้อจำกัดเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่และกลายเป็นอคติในความคิดที่ทำให้ปิดกั้นทางเลือกในการตัดสินใจโดยไม่รู้ตัว

ผู้เขียนกำลังจะบอกว่าอคติและความชื่นชอบส่วนตัวก็ทำให้เราเลือกทางเลือกที่ผิดพลาดได้เหมือนกันนะคะ เมื่อเราต้องตัดสินใจเรามักมีข้อมูลและทางเลือกในการตัดสินใจเสมอและเรามักจะเลือกทางที่ตนเองชอบที่สุดหรือชั่งน้ำหนักแล้วรู้สึกสบายใจเป็นทางเลือกอยู่บ่อย ๆแต่ในความเป็นจริงถ้าเราไม่คิดเข้าข้างตนเอแล้วล่ะก็ คนเราไม่มีทางได้ข้อมูลมาอย่างครบถ้วนหรอกค่ะและยากมากที่จะมานั่งคิด วิเคราะห์ตามเงื่อนไขที่เข้ามาเกี่ยวข้องและแยกอคติออกมาเป็นเรื่องราวอย่างชัดเจน เรามักจะปล่อยให้อารมณ์เข้ามามีอิทธิพลต่อการตัดสินใจเสมอ นั่นคือ “สังหรณ์”  ว่าแล้วเชียว นึกแล้วเชียว ว่าต้องเป็นอย่างนั้น อย่างนี้ เชื่อความรู้สึกตัวเองน่ะดีแล้ว แต่การง่ายคิดง่าย ๆ แบบนี้ไม่สามารถที่จะใช้ได้ทั้งหมดเสมอไปในทุกสถาณการณ์ค่ะ

ใครบางคนต้องมานั่งเสียใจจากการตัดสินใจที่ผิดพลาดจากอารมณ์ชั่ววูบหรือขาดการไตร่ตรองเพราะตามอารมณ์ตัวเองมีให้เห็นบ่อยมากมาย ๆตามหน้าหนังสือพิมพ์ คนเราเมื่อเกิดในสังคมที่สภาพแวดล้อมไม่สอนให้ใช้กระบวนการทางเหตุผลมาใช้ประกอบความคิดและการตัดสินใจมาก่อน เราจะไม่คิดวางแผนล่วงหน้าในระยะยาว และการเชื่อมั่นในตัวเองมากเกินความจริงทำให้เราวิเคราะห์ทางเลือกไม่ถี่ถ้วนพอ และทำให้เชื่อถือประสบการณ์ในอดีตของเรามากเกินไป จริงอยู่ที่ประสบการณ์สอนอะไรเรามากมายแต่มันก็ตีกรอบความคิดของเราด้วยเหมือนกันโดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเราเจอกับเหตุการณ์ที่แตกต่างออกไปจากที่เคยพบเคยเจอ....การพึ่งพาประสบการณ์ที่ผ่านมาของเรามักไม่ก่อให้เกิดทางเลือกที่สร้างสรรค์กว่าเดิมเลยสักนิดและคนส่วนใหญ่ก็จะมักไม่เรียนรู้จากเหตุการณ์ในอดีต  ..... ความทรงจำเราจำได้ก็จริงค่ะแต่เราเลือกจำนะคะ เราเลือกที่จะจดจำเพียงบางอย่างที่เราชอบ ที่เรารู้สึกดีกับตัวเองและถนอมความรู้สึกของเราจากเรื่องเลวร้าย จึงไม่แปลกที่บ่อยครั้งเราประเมิน ความสำเร็จและล้มเหลวของตัวเราในอดีตที่ผ่านมาอย่างไม่ค่อยตรงกับความจริงเท่าไหร่ มนุษย์จึงไม่สมบูรณ์แบบค่ะ เราจึงเคยทำเรื่องไร้เหตุผลเป็นบางครั้งบางคราว แล้วบอกกับตัวเองว่า ก็ฉันทำดีที่สุดแล้ว แต่สำหรับโดยส่วนตัวของผู้เขียนเองกลับมองว่า การที่คนสักคนจะมีปัญหาในการใช้เหตุผลแล้วจะต้องตัดสินใจไม่ได้เรื่องได้ราวไปทุกครั้งนะคะ ถึงคนเราจะมีข้อจำกัดแต่ก็มีเยอะเหมือนกันที่เค้าก็ตัดสินใจได้ค่อนข้างดี อาจเป็นเพราะพวกเขารู้จักบริหารการใช้เหตุผลและอคติของตัวเองว่าจะลดผลกระทบของอคติที่ตัวเองมีให้น้อยลงได้ยังไง พวกเขาก็จะตัดสินใจได้ดีขึ้น

เพราะในชีวิตจริงทางเลือกไม่ได้มีมากมายหลายสิบทางเลือกในทุก ๆ ครั้งแต่ถึงแม้ว่ามันจะมีทางเลือกเยอะขนาดนั้นแต่มันก็ต้องสักอันที่โดนเด้งมากที่สุด หรือในบางกรณีทางเลือกมันพอกันเลยแต่ผู้เขียนสังเกตว่าทางเลือกหรือตัวเลือกนั้นแทบไม่ต่างกันเลย เพราะยังไงก็แล้วแต่คนเราเลือกสิ่งที่ชอบที่สุดเสมอ แทนที่จะเลือกประสิทธิภาพสูงสุด...ก็ฉันพอใจน่ะแค่นี้ก็พอแล้ว....แต่โชคร้ายที่ทางเลือกที่ดูเหมือนว่า “ดีพอ” มันมักจะดีพอไม่จริง...ลองย้อนคิดในอดีตที่ผ่านมาของตัวเองดูซิคะว่า สิ่งที่เราเลือกแล้วว่าดี สุดท้ายดีจริงหรือเปล่า.....เพราะถ้าดีจริงมนุษย์คงมีความพอใจในตัวเองและสิ่งรอบกายไปนานแล้ว และความสุขก็คงจะมีมากขึ้น